Đối với Đức Thánh Cha Phanxicô, đây trước hết là một nghĩa cử hợp nhất: là người ủng hộ “tính đa dạng hoà giải” chứ không phải một Giáo hội đồng nhất, ngài tin rằng, miễn là Huynh đoàn Thánh Piô X còn là Công giáo, họ vẫn có chỗ trong Giáo hội.

WHĐ (10.7.2017) – Đức Thánh Cha Phanxicô đã thấy được những căng thẳng xuất phát từ việc các linh mục được tuỳ ý lựa chọn [cử hành Thánh lễ] theo nghi thức nào, nên có thể ngài sẽ tận dụng thoả thuận với Huynh đoàn Thánh Piô X để dành riêng nghi thức cũ cho giáo hạt tòng nhân này mà thôi.
Ở Toà Thánh, có ý kiến cho rằng Tự sắc Summorum Pontificum không còn thực sự là một văn bản mang tính thời sự. Ngày nay dường như điều quan trọng hơn, đó là các cuộc thảo luận với Huynh đoàn Thánh Piô X mà Tự sắc này không nhất thiết đã là một điểu hay đối với họ: khi kết thúc cuộc tranh luận về phụng vụ, quả là Đức Bênêđictô đã cho phép đi đến cùng những bất đồng thần học.
Theo Uỷ ban Ecclesia Dei, đặc trách việc đối thoại với Huynh đoàn Thánh Piô X, những bất đồng này ngày nay sẽ được san bằng. Chỉ còn thiếu chữ ký của giám mục Bernard Fellay dưới tài liệu đã được đưa ra từ nhiều năm nay. “Nếu họ không ký, thì quả thực họ rất ngu ngốc, bởi vì người ta đã bắc cho họ một cây cầu bằng vàng”, một quan sát viên đã đọc văn bản này nhận định. Vị Bề trên tổng quyền Huynh đoàn Thánh Piô X hẳn sẽ ký, sau khi thuyết phục được những người ngoan cố nhất trong Huynh đoàn. Và có lẽ trước mùa hè năm 2018, là thời gian họp Tổng công hội, trong đó nhiệm kỳ Tổng quyền sẽ được xét lại. Được bổ nhiệm đứng đầu một giáo hạt tòng nhân suốt đời sẽ tránh cho giám mục này một sự tái cử rắc rối.
Linh mục không được tuỳ ý lựa chọn nghi thức [cử hành Thánh lễ]
Đối với Đức Thánh Cha Phanxicô, đây trước hết là một nghĩa cử hợp nhất: là người ủng hộ “tính đa dạng hoà giải” chứ không phải một Giáo hội đồng nhất, ngài tin rằng, miễn là Huynh đoàn Thánh Piô X còn là Công giáo, họ vẫn có chỗ trong Giáo hội. Câu hỏi đặt ra là liệu những người theo Đức giám mục Lefebvre có tìm thấy chỗ đứng của họ trong Giáo hội đa đạng của Đức Thánh Cha Phanxicô hay không. “Các giám mục trong các giáo phận có các giáo sĩ của Huynh đoàn Thánh Piô X sẽ làm gì đối với họ?”, một người quan sát đặt câu hỏi.
Là chuyên gia phụng vụ, nhà thần học Andrea Grillo nhớ lại rằng, khi được ban hành, Tự sắc Summorum Pontificum đã gây khó khăn cho các giám mục ra sao, bỗng dưng các ngài phải đứng giữa các linh mục chọn nghi thức cũ và một Uỷ ban “Ecclesia Dei” với một bản văn rất dài. Nhà thần học này nói rằng: “Khi cho các linh mục được tuỳ nghi lựa chọn nghi thức, Tự sắc đã làm suy yếu tính thống nhất phụng vụ của Giáo hội và đôi khi tạo ra hai Giáo hội song song trong các giáo xứ. Đó là một sự phá vỡ truyền thống”.
Nhà thần học thân cận với Đức Thánh Cha này nhắc lại rằng Tổng giám mục Buenos Aires, là Đức hồng y Bergoglio, đã yêu cầu một linh mục không ủng hộ hình thức ngoại thường cử hành Thánh lễ cho các tín hữu theo truyền thống. Chỉ để nhấn mạnh rằng các linh mục không được tuỳ ý lựa chọn nghi thức.
Không phải là thông lệ của Giáo hội
Bởi vì đồng thời, Đức Phanxicô cũng chia sẻ với vị giáo hoàng tiền nhiệm một tầm nhìn rất thực dụng về nghi thức cũ. Vì Đức giáo hoàng Bênêđictô XVI đã nói về “nhóm nhỏ những người sử dụng Sách Lễ cũ”, Đức Phanxicô tin rằng người tiền nhiệm của ngài “đã làm một nghĩa cử đúng đắn và cao thượng để gặp gỡ một não trạng nhất định của một vài nhóm và cá nhân hoài cổ đã xa rời Giáo hội”. Nhưng Đức Phanxicô, người vẫn từ chối mọi khái niệm “cải cách của cải cách”, khẳng định rằng đó là “ngoại lệ” và “không phải là thông lệ của Giáo hội”. “Công đồng Vatican II và Hiến chế Sacrosanctum Concilium cần phải được cổ võ như nó vốn thế”.
Theo Andrea Grillo, cuối cùng có lẽ Đức Thánh Cha Phanxicô còn xét đến việc bãi bỏ cả Summorum Pontificum, kể từ thời điểm nghi thức cũ được dành riêng cho giáo hạt tòng nhân là Huynh đoàn Thánh Piô X, nhưng ông cũng nói ngay: “Nhưng ngài sẽ không đưa nó ra, bao lâu Đức Bênêđictô XVI còn sống”.
Đối với Đức Thánh Cha, những đòi hỏi này của một số người –“còn quá trẻ nên không biết đến nền phụng vụ trước công đồng” –, hàm ẩn một “sự cứng nhắc mang tính phòng thủ”; nên  trong khi chờ đợi, ngài chuẩn bị bắt đầu một loạt bài giáo lý ngày thứ Tư để dẫn giải về phụng vụ. Andrea Grillo khẳng định: “Điều đó cho thấy Đức Thánh Cha muốn trình bày đề tài này cách nghiêm túc. Nhưng đó sẽ là một cơ hội để ngài nói nhiều về nội dung của phụng vụ hơn là về hình thức và các quy tắc chữ đỏ”.
(La Croix)